اتصالات لوله مانیسمان یا بدون درز و جوشکاری، نوعی از اتصالات صنعتی هستند که در فرآیند ساخت آنها هیچ‌گونه درز یا جوشی وجود ندارد و به صورت کاملاً یکپارچه و بدون درز تولید می‌شوند. این مدل اتصالات ابتدا توسط دو برادر آلمانی به وسیله قالب انجام شد. آنها به دنبال نوعی اتصال بودند که در آن درز یا جوشکاری وجود نداشته باشد. از این رو این ویژگی باعث می‌شود اتصالات مانیسمان از استحکام، دوام و ایمنی بالایی برخوردار باشند. از این نوع اتصالات برای اتصال لوله‌ها، تغییر مسیر جریان سیالات، ایجاد انشعاب، بستن مسیر عبور سیال و همچنین اتصال لوله‌هایی با قطرهای متفاوت استفاده می‌شود.
به دلیل ساختار بدون درز، اتصالات مانیسمان توان تحمل فشارهای بسیار بالا را دارند و خطر نشتی یا ترک‌خوردگی در آنها تقریباً وجود ندارد. علاوه بر این، این اتصالات در شرایط محیطی سخت مانند نوسانات شدید دما، رطوبت بالا و تماس با مواد خورنده نیز عملکرد خود را به‌خوبی حفظ می‌کنند.
((محصولات > مانیسمان رده 80))
تمام این ویژگی‌ها موجب شده‌اند تا اتصالات مانیسمان به عنوان انتخابی ایده‌آل برای صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و انتقال مواد شیمیایی حساس شناخته شوند. ترکیب مقاومت مکانیکی بالا، دوام طولانی‌مدت و ایمنی فوق‌العاده، این نوع اتصالات را به یکی از بهترین گزینه‌ها در سیستم‌های لوله‌کشی صنعتی تبدیل کرده است.
اتصالات مانیسمان در مدل‌ها و شکل‌های گوناگونی تولید می‌شوند و هر نوع از آنها نقش مشخصی در سیستم لوله‌کشی دارد. برخی از این اتصالات برای تغییر مسیر یا جهت جریان سیال مورد استفاده قرار می‌گیرند، در حالی که برخی دیگر وظیفه اتصال مستقیم دو لوله در یک مسیر را بر عهده دارند.
به طور کلی، هر نوع از اتصالات مانیسمان با توجه به کاربرد، فشار کاری و شرایط محیطی خاصی طراحی و ساخته می‌شود تا بهترین عملکرد را در انتقال سیالات ارائه دهد. در ادامه، با انواع اتصالات مانیسمان و کاربرد هر یک بیشتر آشنا می‌شوید.
اتصالات زانو مانیسمان از پرکاربردترین قطعات در سیستم‌های لوله‌کشی صنعتی به شمار می‌روند. وظیفه اصلی آنها تغییر جهت جریان سیال در مسیر لوله است. این نوع اتصال معمولاً دو لوله را با زاویه‌ای مشخص به یکدیگر متصل می‌کند و امکان تغییر مسیر جریان را بدون ایجاد نشتی فراهم می‌سازد.
زانویی‌ها بسته به نوع کاربرد، در زاویه‌های ۴۵ درجه و ۹۰ درجه تولید می‌شوند و در صنایع مختلفی مانند نفت، گاز، پتروشیمی و تأسیسات حرارتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اتصال لوله‌ها به زانویی اغلب از طریق جوشکاری مانیسمان انجام می‌شود تا استحکام و آب‌بندی کامل در سیستم ایجاد گردد.
به دلیل ساختار بدون درز و جنس مقاوم، زانویی مانیسمان در برابر فشار بالا، خوردگی، تغییرات دمایی شدید و سایش دوام بسیار خوبی دارد. همین ویژگی‌ها باعث شده‌اند این نوع اتصال گزینه‌ای ایده‌آل برای استفاده در محیط‌های صنعتی با شرایط سخت کاری باشد.
اتصالات سه‌راهی مانیسمان یکی از اجزای مهم در سیستم‌های لوله‌کشی صنعتی هستند که برای اتصال هم‌زمان سه لوله و هدایت جریان سیال در چند جهت مختلف به کار می‌روند. این نوع اتصال، امکان انشعاب‌گیری از خط اصلی لوله را فراهم می‌کند و به همین دلیل در بسیاری از شبکه‌های انتقال سیالات، از جمله خطوط نفت، گاز، بخار و مواد شیمیایی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سه‌راهی‌ها با توجه به نوع طراحی، در دو مدل اصلی تولید می‌شوند:
به دلیل ساختار بدون درز و جوش مانیسمان، این اتصالات مقاومت بالایی در برابر فشار، حرارت و خوردگی دارند. به همین علت، سه‌راهی مانیسمان گزینه‌ای ایده‌آل برای اتصال لوله‌هایی با رده‌های مختلف مانند رده ۴۰، ۶۰ و ۸۰ محسوب می‌شود.
فرآیند تولید اتصالات فلزی مانیسمان شباهت زیادی به ساخت لوله‌های مانیسمان دارد و معمولاً با استفاده از روش‌های نورد گرم (Hot Forming) و نورد سرد (Cold Forming) انجام می‌شود. در این روش‌ها، هیچ‌گونه درز یا جوش در ساختار نهایی ایجاد نمی‌شود و محصول کاملاً یکپارچه و بدون درز (Seamless) به دست می‌آید.
((محصولات > اتصالات فلزی))
در مرحله اول، با توجه به اندازه و نوع اتصال مورد نیاز، بخشی از لوله مانیسمان بریده می‌شود. سپس قطعه برش‌خورده در دمای بالا حرارت داده می‌شود تا به حالت خمیری برسد و امکان شکل‌دهی آن فراهم شود. در ادامه، با استفاده از قالب‌ها و دستگاه‌های مخصوص شکل‌دهی، قطعه فولادی تحت فشار قرار می‌گیرد تا فرم نهایی مورد نظر (مثل زانویی، سه‌راهی، تبدیل یا کپ) به خود بگیرد.
روش دقیق شکل‌دهی بستگی به نوع اتصال دارد؛ برای مثال، فرآیند تولید زانویی با تولید سه‌راهی یا تبدیل متفاوت است و هرکدام به ابزار و قالب خاص خود نیاز دارند.
در نهایت، اتصالات تولیدشده پس از خنک‌کاری، ماشین‌کاری و عملیات حرارتی نهایی مورد آزمایش‌های کنترل کیفیت قرار می‌گیرند تا از مقاومت مکانیکی، دقت ابعادی و عدم وجود ترک یا نقص در ساختار آنها اطمینان حاصل شود.
اتصالات مانیسمان به دلیل ساختار یکپارچه و بدون درز، مقاومت بالا در برابر فشار، حرارت و خوردگی و دوام طولانی‌مدت، در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارند. برخی از مهم‌ترین کاربردهای این اتصالات عبارت‌اند از:
به طور خلاصه، هر جایی که ایمنی، استحکام و دوام طولانی‌مدت اهمیت داشته باشد، اتصالات مانیسمان گزینه‌ای ایده‌آل به شمار می‌روند.